Iedereen gebruikt het dagelijks: de euro, de dollar, de pond. Maar weinig mensen staan stil bij wat dat geld eigenlijk ís. We noemen het fiatgeld – een systeem gebaseerd op vertrouwen in centrale instanties. Cryptogeld, zoals Bitcoin, is precies het tegenovergestelde.
In dit artikel leggen we uit wat fiatgeld is, waar het vandaan komt, en hoe het zich verhoudt tot cryptogeld zoals Bitcoin.
Wat is fiatgeld?
Fiatgeld is geld dat zijn waarde ontleent aan het vertrouwen van mensen en de garantie van een overheid. Het wordt uitgegeven door een centrale bank (zoals de Europese Centrale Bank of de Federal Reserve) en is niet gedekt door iets fysieks zoals goud of zilver.
Voorbeelden van fiatvaluta:
• Euro (EUR)
• Amerikaanse dollar (USD)
• Britse pond (GBP)
Het woord “fiat” komt uit het Latijn en betekent “het zij zo”. Fiatgeld heeft dus waarde omdat een overheid zegt dat het waarde heeft – en omdat wij het als samenleving accepteren.
Hoe wordt fiatgeld gemaakt?
Fiatgeld wordt beheerd en gecreëerd door centrale banken. Zij bepalen:
• Hoeveel geld er in omloop is
• De rentetarieven
• Of er geld wordt bijgedrukt (kwantitatieve verruiming)
Er zit geen harde limiet op de hoeveelheid fiatgeld. In crisistijden kunnen centrale banken onbeperkt geld creëren om economieën te stimuleren.
Dat kan nuttig zijn op korte termijn, maar het brengt ook risico’s met zich mee – zoals inflatie en koopkrachtverlies.
Wat is cryptogeld (zoals Bitcoin)?
Cryptogeld is digitaal geld dat werkt via een blockchain, zonder tussenkomst van banken of overheden. De bekendste voorbeelden zijn:
• Bitcoin (BTC)
• Ethereum (ETH)
• Litecoin (LTC)
• Monero (XMR)
Kenmerken van cryptogeld:
• Gedecentraliseerd: niemand heeft de controle
• Beperkt aanbod: bijvoorbeeld 21 miljoen BTC
• Programmeerbaar: met smart contracts (bijv. op Ethereum)
• Wereldwijd toegankelijk: 24/7, zonder grenzen
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen fiatgeld en cryptogeld?
|
Kenmerk |
Fiatgeld |
Cryptogeld |
|---|---|---|
|
Uitgever |
Centrale banken |
Niemand – werkt decentraal |
|
Waardebasis |
Vertrouwen en overheidssteun |
Code, schaarste en netwerk-effect |
|
Aanbod |
Onbeperkt – op basis van beleid |
Beperkt – vooraf bepaald in code |
|
Controle |
Centrale autoriteit |
Gebruikers en miners/validators |
|
Transparantie |
Beperkt |
Volledig inzichtelijk op blockchain |
|
Fysieke vorm |
Papiergeld, munten |
Alleen digitaal |
Wat zijn de voor- en nadelen van fiatgeld?
Voordelen:
• Wijd geaccepteerd
• Stabiel in het dagelijks gebruik
• Centrale banken kunnen ingrijpen bij crises
Nadelen:
• Inflatie en waardeverlies over tijd
• Afhankelijk van monetair beleid
• Geen echte schaarste of limiet
• Gebonden aan politieke of economische macht
Wat zijn de voor- en nadelen van cryptogeld?
Voordelen:
• Beperkt aanbod (schaars)
• Wereldwijd beschikbaar
• Niet te censureren of bevriezen
• Volledige controle over eigen geld
Nadelen:
• Volatiel (sterke koersschommelingen)
• Minder geaccepteerd als betaalmiddel
• Technische kennis vereist
• Verlies van toegang = verlies van geld
Waarom stappen mensen over naar cryptogeld?
Steeds meer mensen gebruiken cryptogeld als bescherming tegen:
• Inflatie in fiatvaluta
• Beperkingen of censuur op bankverkeer
• Instabiele politieke of economische systemen
Voor sommigen is het een investering, voor anderen een levenslijn. In landen met hoge inflatie (zoals Venezuela of Turkije) gebruiken mensen Bitcoin of stablecoins om hun koopkracht te behouden.
Samengevat: wat is het verschil tussen fiat en crypto?
Fiatgeld is centraal uitgegeven, onbeperkt en gebaseerd op vertrouwen in een overheid. Cryptogeld is decentraal, schaars en gebaseerd op vertrouwen in technologie. Beide vormen hebben hun plek – maar in een wereld waar geld steeds sneller verandert, is het begrijpen van deze verschillen belangrijker dan ooit.
